Cầu Tháp Luân Đôn

Cầu Tháp Luân Đôn là một công trình kết hợp cầu treo với cầu nâng bắc qua sông Thames tại Luân Đôn, thủ đô Vương quốc Anh. Cây cầu được hoàn thành năm 1894, nằm liền kề với Tháp Luân Đôn, trở thành một biểu tượng nổi tiếng, gắn liền với thành phố Luân Đôn và với nước Anh nói chung. Đây cũng là cây cầu cuối cùng xuôi dòng Thames nằm trong địa phận thành phố. Cầu thường hay bị nhầm lẫn với Cầu Luân Đôn  nằm cách nó không xa.

Từ giữa thế kỷ XIX, thông thương phát triển mạnh ở phía Đông Luân Đôn, đòi hỏi phải có một cây cầu mới bắc xuôi dòng hỗ trợ cho cầu Luân Đôn. Một cây cầu cố định theo cách xây dựng truyền thống sẽ không thích hợp vì nó sẽ cắt đứt đường vào những khu cảng nhỏ Pool of London lúc bấy giờ nằm giữa cầu Luân Đôn và tháp Luân Đôn.

Một ủy ban nghiên cứu xây dựng đường hầm hoặc cầu đặc biệt được thành lập vào năm 1876 do ông A.J.Altman làm Chủ tịch, nhằm tìm ra giải pháp cho vấn đề nối liền hai bờ sông Thames. Hơn 50 thiết kế được đề cử, nhưng mãi đến năm 1884, thiết kế của Horace Jones - kiến trúc sư của Hội đồng thành phố mới được phê chuẩn. Công trình sư John Wolfe Barry triển khai ý tưởng thiết kế.

(Ảnh: TL)

Năm 1886, công trình bắt đầu khởi công và hoàn thành sau 8 năm với sự tham gia của 5 nhà thầu và phải thuê 432 công nhân xây dựng. Hai móng cầu đồ sộ với 70.000 tấn bêtông được chôn dưới lòng sông để nâng đỡ toàn bộ công trình. Hơn 11.000 tấn sắt thép được dùng làm khung cho hai tòa tháp và đường đi bộ, sau đó được phủ đá granite xứ Cornwall và đá pooclăng, cả hai loại đá này có tác dụng bảo vệ kết cấu sắt thép bên dưới và mang lại cho cây cầu một vẻ bề ngoài lộng lẫy.

Horace Jones qua đời năm 1887 và George D. Stevenson tiếp tục đảm nhiệm công việc. Stevenson thay đổi mặt lát gạch thô nguyên gốc của cây cầu bằng lối kiến trúc Tân Gothic với nhiều hoa văn trang trí cầu kỳ hơn, mục đích là làm cho cây cầu mới hòa hợp hơn với tháp Luân Đôn lịch sử gần nó. Diện mạo mới này đã biến cây cầu trở thành danh thắng độc đáo. Tổng chi phí xây dựng cây Cầu Tháp vào thời kỳ đó hết 1.184.000 bảng Anh.

Cầu Tháp được Thái tử xứ Wales (sau này là Vua Edward VII) chính thức khánh thành ngày 30-6-1894. Từ mốc lịch sử này, Luân Đôn có thêm một công trình kiến trúc hoành tráng, tạo nên vẻ đẹp riêng biệt, dẫn đầu công nghệ làm cầu treo kết hợp cầu quay vào cuối thế kỷ XIX. Ngày nay, Cầu Tháp là biểu tượng rực rỡ của thủ đô cổ kính Vương quốc Anh.

(Ảnh: TL)

Thời gian đầu, để quay được nhịp giữa cầu lên, người ta phải dùng những máy bơm chạy bằng hơi nước. Nước được nấu sôi cho bốc hơi và hơi nước được tích lũy trong 6 bồn chứa khổng lồ cho đến khi đủ hơi nước để nâng nhịp cầu lên. Chỉ cần một phút để nâng nhịp cầu , hai tháp hai bên mỗi tháp chỉ nâng được nửa nhịp cầu. Cho tới năm 1976 hơi nước để chạy máy kéo được thay thế bằng máy chạy bằng diesel và điện. Máy kéo chạy bằng hơi nước, bồn chứa và nồi nấu nước hiện vẫn còn được trưng bày ở Phòng triển lãm Cầu Tháp. Ngày nay du khách có thể viếng thăm phòng triển lãm Cầu Tháp nằm trong hai tháp, hai cầu đi bộ trên cao và phòng máy hơi nước ở chân cầu phía Nam.

Cầu đi bộ cách mực nước lúc thủy triều cường 44m là điểm để khách du ngắm cảnh khu phố cổ Luân Ðôn, nhà thờ cổ St. Paul và dòng sông Thames thơ mộng. Hai bên mặt cầu dành cho người đi bộ, phần giữa rộng dành cho hai làn xe cơ giới. Cầu có khả năng nâng lên, hạ xuống để tàu bè qua lại khi cần thiết nhờ hệ thống thủy lực, được thiết kế, lắp đặt chuẩn xác đến từng centimet. Đó là nét độc đáo của Cầu Tháp so với những cây cầu cùng thời. Đây thực sự là sáng tạo độc nhất vô nhị khiến chiếc cầu không chỉ đơn giản mang tính giao thông qua lại mà còn là công trình kiến trúc bề thế, hoa mỹ.

Cây cầu dài 244m, hai đầu cầu có hai trụ lớn, là hai ngọn tháp hoành tráng, cao 65m. Nhịp cầu chính dài 61m nằm giữa hai tòa tháp, được tách ra nhờ hai máy nâng, có thể nâng lên tạo thành một góc đủ cho tàu bè qua lại. Mỗi máy nâng nặng 1.000 tấn, được làm đối trọng để giảm thiểu lực và có thể nâng lên trong vòng 5 phút. Nhịp cầu hai bên là hai cầu treo, mỗi bên dài 82m, có dây treo móc vào các trụ đá hai bên và luồn qua những dây treo nối với đường đi bộ bên trên. Khi hoàn tất, Cầu Tháp trở thành cây cầu lớn nhất và phức tạp nhất thời bấy giờ. 

Dưới ánh nắng vàng rực rỡ, vẻ duyên dáng của cầu hiện lên mềm mại như dải lụa xanh vờn trên mỗi nhịp cầu sáng lóa, tô điểm thêm vẻ nguy nga tráng lệ của thủ đô Luân Đôn.

Thu Hà