Thuyền độc mộc của người Jrai

Thuyền độc mộc là nét văn hoá đặc sắc, một phương tiện chuyên chở trên mặt nước gần gũi trong đời sống hằng ngày của đồng bào các dân tộc thiểu số sinh sống trên lưu vực các con sông, hồ ở vùng cao tỉnh Gia Lai và khu vực Tây Nguyên.

Tại Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ và trưng bày hai chiếc thuyền độc mộc rất đẹp được sưu tầm năm 1999 ở làng Bi, xã Ia O, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai. Thuyền được làm từ thân cây gỗ sao xanh, có độ dài 7m và bề ngang 80cm. Thuyền do ông Ksor Đeo và ông Rlan Plan, người dân tộc Jrai tự đẽo đục bằng rìu, rựa. Đây là 2 nghệ nhân đẽo thuyền độc mộc giỏi nhất của làng Bi.

Thuyền độc mộc là nét văn hoá đặc sắc, một phương tiện chuyên chở trên mặt nước gần gũi trong đời sống hằng ngày của đồng bào các dân tộc thiểu số (Ảnh: internet)

Người dân Jrai làng Bi ở dọc theo sông Pô Cô từ xưa đến nay có truyền thống dùng thuyền độc mộc để qua sông làm nương, rẫy, săn bắt thú, vận chuyển lúa gạo, bắp mì và củi... Cũng nhờ những chiếc thuyền độc mộc này, trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, già trẻ gái trai người làng Bi đã giúp đưa bộ đội cụ Hồ qua sông và vận chuyển vũ khí, quân trang, lương thực cho các mặt trận.

Có một bài hát đã ghi dấu về con sông lịch sử này với chiếc thuyền độc mộc của người anh hùng Jrai, tên A Sanh: “Người lái đò trên sông Pô Cô” của nhạc sĩ Cầm Phong, kể về những chuyến vượt sông bằng thuyền độc mộc đầy hiểm nguy gian khó năm nào cùng bao chiến công oanh liệt của bộ đội và đồng bào làng Nú, xã Ia Khai, huyện Ia Grai.

Cận cảnh chiếc thuyền độc mộc 

Những chuyến đò vận chuyển lương thực phục vụ cách mạng nơi bến đò năm nào và người anh hùng A Sanh - người con ưu tú của Gia Lai, người không quản khó khăn cùng con thuyền của mình chở hàng ngàn bộ đội qua sông. Và “Anh lái đò tên gọi A Sanh” tên thật là Puih San sinh ngày 20-01-1937, đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân năm 1998. Những chiếc thuyền độc mộc của người dân tộc Jrai ở Gia Lai đã đi vào lịch sử hào hùng chống giặc ngoại xâm cứu nước của quân và dân các dân tộc tỉnh ta trong bài hát “Người lái đò trên sông Pô Cô” nổi tiếng đến tận bây giờ.

Phạm Thị Khoa Thi