Di tích lịch sử địa điểm lưu niệm chiến thắc Junction City

Trong những năm 1965 -1968, Mỹ và chính quyền Sài Gòn đã huy động hàng vạn quân liên tiếp tổ chức 2 cuộc phản công chiến lược mùa khô 1965-1966; 1966-1967, hòng “tìm diệt” chủ lực quân Giải phóng và hoàn thành công cuộc “Bình định” miền Nam. Nhưng trái với những toan tính của Ðế quốc Mỹ, các cuộc hành quân “tìm diệt” và “Bình định” của chúng lần lượt bị thất bại. Ðặc biệt, sau thất bại trong cuộc hành quân “tìm diệt” Attleboro (12/10/1966 - 25/11/1966) và Cedarfalls (08/01/1967 - 26/01/1967) nội bộ Chính phủ Mỹ càng phân hoá sâu sắc. Cố gắng khắc phục tình trạng này, từ ngày 22/02 - 15/4/1967 Ðế quốc Mỹ đã huy động 45.000 quân, với 1.200 xe tăng, xe bọc thép, 256 khẩu pháo các loại và 160 máy bay chiến đấu cùng các loại vũ khí, hỏa lực mạnh, mở cuộc hành quân Junction City với hy vọng thực hiện chiến lược hai gọng kìm “tìm diệt và bình định” đánh vào căn cứ Bắc Tây Ninh nhằm tiêu diệt Trung ương Cục miền Nam, Sư đoàn 9 chủ lực Quân Giải phóng và Ðài Phát thanh Giải phóng, bịt chặt biên giới Campuchia, phá kho tàng dự trữ hậu cần của lực lượng cách mạng.

Tượng đài chiến thắng Junction City. (Ảnh: Lê Đức Hoành / TTXVN)

Trong khi đó, lực lượng ta chỉ có Sư đoàn 9 Chủ lực Miền, được tăng cường Trung đoàn 16 và các lực lượng khác với phương châm bám trụ chiến đấu tại chỗ, xây dựng mạng lưới chiến tranh nhân dân trong vùng căn cứ, sẵn sàng đánh địch ở các cứ điểm, phá kho tàng, đánh phá mạnh “ấp chiến lược” để góp phần bẻ gãy cuộc phản công chiến lược của Ðế quốc Mỹ. Sau 53 ngày đêm, quân và dân ta đã loại khỏi vòng chiến đấu 14.233 quân Mỹ, bắn rơi và phá hỏng 160 máy bay, 992 xe quân sự (có 775 xe tăng và xe thiết giáp), 112 khẩu pháo các loại, diệt 03 tiểu đoàn và 11 đại đội bộ binh, 03 tiểu đoàn và 05 đại đội pháo, 10 chi đoàn thiết giáp Mỹ. Trong số đó, du kích và bộ đội địa phương diệt được 6.619 tên địch, 434 xe (có 425 tăng và thiết giáp), 110 máy bay và 3 khẩu pháo. Vùng căn cứ Bắc Tây Ninh được giữ vững.

Thắng lợi trong chiến dịch phản công đánh bại cuộc hành quân Junction City - đỉnh cao của biện pháp chiến lược “tìm diệt” của quân đội Mỹ là một trong những thắng lợi có ý nghĩa chiến lược trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của quân và dân ta. Bẻ gãy cuộc hành quân này, chúng ta đã bảo toàn được cơ quan đầu não chỉ huy cuộc kháng chiến, giữ vững căn cứ Trung ương Cục miền Nam, Bộ Chỉ huy Miền, Mặt trận Dân tộc giải phóng, bảo toàn được lực lượng cách mạng. Ðồng thời, giáng một đòn quyết định vào những cố gắng của Mỹ trong quá trình leo thang chiến tranh ở miền Nam, làm thất bại cuộc phản công chiến lược lần thứ 2, góp phần làm sụp đổ chiến lược “Chiến tranh cục bộ”.

Với những giá trị về mặt lịch sử, quân sự, Ðịa điểm lưu niệm chiến thắng Junction City được Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di tích Lịch sử cấp quốc gia tại Quyết định 3989/QÐ-BVHTTDL, ngày 12/11/2013. Ðến cuối năm 2015 UBND tỉnh Tây Ninh mới hoàn thành công trình Tượng ddài lưu niệm chiến thắng Junction City và tổ chức Lễ khánh thành, đồng thời ủy quyền quản lý và phát huy giá trị di tích cho địa phương.

Võ Hòa Minh