Hội nghị Tổng kết hoạt động bảo vệ Tín ngưỡng thờ Mẫu: Hướng tới năm bản lề đẩy mạnh bảo tồn và phát huy giá trị di sản

Dự Hội nghị có GS.TS Nguyễn Văn Kim - Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia; ông Nông Quốc Thành - Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTTDL); bà Trần Thị Phương Lan - Vụ trưởng Vụ Văn hóa Văn nghệ (Ban Tuyên giáo TW); lãnh đạo các ban ngành, các cấp chính quyền địa phương; đông đảo thủ nhang, đồng đền, thanh đồng đến từ các chi hội, câu lạc bộ ở nhiều tỉnh, thành trong cả nước... TS Lê Thị Minh Lý - Phó Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam dự và chỉ đạo Hội nghị. 

Nhiều hoạt động lan tỏa di sản đến cộng đồng

Tại Hội nghị, PGS.TS Nguyễn Thị Yên - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu vào Bảo tồn Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam đã trình bày Báo cáo tổng kết năm 2024 và phương hướng hoạt động năm 2025 của Trung tâm. Theo đó, trong năm qua, Trung tâm đã bám sát chức năng, nhiệm vụ, triển khai tư vấn và tổ chức các hoạt động sưu tầm, nghiên cứu, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa tín ngưỡng Việt Nam. Đồng thời tích cực hỗ trợ và gắn kết cộng đồng thực hành tín ngưỡng nâng cao nhận thức về di sản văn hoá và các biện pháp bảo vệ theo tinh thần của Luật Di sản văn hoá và các công ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.

PGS.TS Nguyễn Thị Yên trình bày Báo cáo tổng kết năm 2024 và phương hướng hoạt động năm 2025 

“Trong hoạt động chuyên môn, Trung tâm đã tham gia các diễn đàn khoa học, công bố các kết quả nghiên cứu về nhận diện vai trò, vị trí của tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ trong hệ thống các tín ngưỡng Việt Nam; tổ chức các nhóm tư vấn và hỗ trợ về mặt chuyên môn cho các địa phương, các cơ sở thờ tự trong việc sưu tầm tư liệu, nghiên cứu làm rõ giá trị các di tích để làm cơ sở đề xuất các phương án trùng tu, tôn tạo, chủ yếu là đối với các di tích thờ Mẫu; Phổ biến chủ trương chính sách và pháp luật nhà nước về tôn giáo, tín ngưỡng và về quản lý, bảo vệ, phát huy di sản văn hóa tín ngưỡng; chia sẻ kinh nghiệm thực hành nghi lễ giữa các thế hệ, giữa các vùng miền, địa phương… Trong hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế, Trung tâm đã kết nối lại mối quan hệ hợp tác với Hội bảo tồn Seoul Saenamgut Hàn Quốc, đón đoàn của Hội sang Việt Nam giao lưu cùng với thành viên Câu lạc bộ Đạo Mẫu Việt Nam vào đầu tháng 8/2024...” - PGS.TS Nguyễn Thị Yên cho biết. ‘

Phát huy những kết quả đã đạt được, phương hướng hoạt động năm 2025 của Trung tâm sẽ tiếp tục tập trung vào phát huy vai trò tư vấn chuyên môn trong việc hỗ trợ các địa phương, các cơ sở thờ tự trong các hoạt động bảo vệ, phát huy giá trị của di sản văn hóa tín ngưỡng của các địa phương; tiến hành biên soạn các bộ sách về tín ngưỡng thờ Mẫu Liễu Hạnh và thờ Mẫu Tứ phủ...

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Tiến Nghĩa chia sẻ về các hoạt động của CLB Đạo Mẫu Việt Nam

Nghệ nhân Ưu tú Đỗ Thị Vui trình bày báo cáo tài chính của CLB

Hội nghị cũng đã nghe Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Tiến Nghĩa - Phó Giám đốc Trung tâm, Chủ nhiệm CLB Đạo Mẫu Việt Nam; Nghệ nhân Ưu tú Đỗ Thị Vui, Phó Chủ nhiệm Thường trực CLB chia sẻ về những hoạt động CLB đã làm được trong năm qua cũng như phương hướng hoạt động trong thời gian tới. Theo đó, các chương trình, hoạt động thực hành nghi lễ thờ Mẫu đều được tổ chức trang trọng, chu đáo, đúng quy định, góp phần giúp cộng đồng thực hành tự điều chỉnh hoạt động của mình cho đúng với bản chất của di sản, loại bỏ những điểm thiếu sót làm sai lệch các giá trị lịch sử, văn hóa của Tín ngưỡng thờ Mẫu. Công tác tài chính đảm bảo phương châm công khai minh bạch.

GS.TS Nguyễn Văn Kim phát biểu tại Hội nghị

GS.TS Nguyễn Văn Kim, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, đánh giá cao các hoạt động của Trung tâm và Câu lạc bộ thời gian vừa qua với sự tham gia của các thành viên với nhiều hoạt động lan tỏa di sản đến cộng đồng ngày càng rõ nét hơn, sâu rộng hơn. 

2025 - năm bản lề đẩy mạnh bảo tồn và phát huy giá trị di sản

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, TS Lê Thị Minh Lý, Phó Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam, ghi nhận, biểu dương những kết quả mà Trung tâm và Câu lạc bộ đã đạt được và chia sẻ, hiện nay số tổ chức, đơn vị thành viên đã lên đến 21 với gần 1000 hội viên, tất cả đều do cộng đồng tự chủ, tự lo, tự tìm đến nhau.

TS Lê Thị Minh Lý, Phó Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam, phát biểu chỉ đạo Hội nghị

TS Lê Thị Minh Lý khẳng định, năm 2024 Câu lạc bộ Đạo Mẫu Việt Nam đã hoàn thành 200% kế hoạch đặt ra bởi cuối năm 2023 CLB đặt mục tiêu mỗi quý cộng đồng gặp nhau trao đổi, chia sẻ nguyện vọng trước Thánh Mẫu một lần với tiêu chí cơ sở thực hành phải đáp ứng được các yêu cầu về quản lý văn hóa, đó phải là di tích quốc gia, Thực hành Tín ngưỡng bài bản, nề nếp, không có tiêu cực; Nơi cộng đồng mong muốn bày tỏ, để thực hành, để tri ân,cống hiến; Nơi cộng đồng có thể kế thừa. Tiêu chí khó là vậy nhưng thực tế CLB đã tổ chức được rất nhiều sự kiện Thực hành đúng hướng, bài bản.

Cũng theo TS Lê Thị Minh Lý, năm 2025 sẽ là năm bản lề trong việc đẩy mạnh các hoạt động thiết thực góp phần bảo tồn và phát huy giá trị Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt bởi đây là năm thứ 9 di sản này được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

“Để làm tốt năm bản lề này, đề nghị Trung tâm tập trung nghiên cứu, đẩy mạnh các hoạt động hướng về cộng đồng nhiều hơn nữa. Hai là, kiện toàn mạng lưới tổ chức hoạt động. Ba là, từ tháng 1-6/2025 Bộ VHTTDL xét duyệt nghệ nhân nhân dân,nghệ nhân ưu tú; bởi vậy, ngay từ bây giờ, câu lạc bộ và các chi hội chú ý hoàn thiện hồ sơ, chọn người xứng đáng để đảm bảo các tiêu chí theo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) vừa được phê duyệt cũng như các quy định, quy chế mới về thi đua khen thưởng” - TS Lê Thị Minh Lý nhấn mạnh.  

Trao Bằng khen và Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp di sản văn hóa Việt Nam” của Hội Di sản Văn hóa Việt Nam cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa

Trao Giấy khen của Trung tâm Nghiên cứu vào Bảo tồn Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam cho một số hội viên

Trong khuôn khổ Hội nghị cũng diễn ra lễ trao Bằng khen và Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp di sản văn hóa Việt Nam” của Hội Di sản Văn hóa Việt Nam cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa; trao Giấy khen của Trung tâm Nghiên cứu vào Bảo tồn Văn hóa Tín ngưỡng Việt Nam cho một số hội viên; trao Quyết định thành lập chi hội mới.

Bài và ảnh: Quỳnh Hương