Làng chài cổ Hàm Ninh

Không ai biết ngôi làng này có tự bao giờ, chỉ biết rằng, khi đảo Phú Quốc còn hoang vắng, một số cư dân từ xa đến đây khai thác hải sản, rồi lập làng sinh sống. Khi cửa biển Dương Ðông vang tiếng sóng thì Hàm Ninh là bến đậu ghe yên tĩnh và an toàn. Các ghe buồm, ghe bầu từ đất liền đến cập bến ở đây để lên hàng hoá rồi chở hải sản đi. Thời Minh Mạng, Hàm Ninh là thôn thuộc tổng Phú Quốc, huyện Hà Châu, phủ An Biên, tỉnh Hà Tiên. Trải qua thời Thiệu Trị, Tự Đức, đến đầu thời Pháp thuộc, Hàm Ninh thuộc hạt Kiên Giang, rồi Rạch Giá, rồi Hà Tiên. Từ ngày 25-05-1874, Hàm Ninh thuộc hạt Phú Quốc. Từ ngày 16-06-1875, Hàm Ninh thuộc hạt Hà Tiên. Từ ngày 05-01-1876, gọi là làng thuộc hạt Hà Tiên. Từ ngày 20-08-1888, đổi thuộc hạt Châu Đốc. Từ ngày 27-12-1892, lại thuộc hạt Hà Tiên.

Từ ngày 01-01-1900, làng Hàm Ninh thuộc tỉnh Hà Tiên. Từ ngày 09-12-1913, đổi thuộc tỉnh Châu Đốc. Từ ngày 19-07-1921, làng Hàm Ninh thuộc quận Phú Quốc, tỉnh Hà Tiên. Sau năm 1956, Hàm Ninh là xã thuộc quận Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Sau 30-04-1975, thuộc huyện Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Ngày 17-02-1979, tách hai ấp Bãi Thơm, Hòn Một nhập vào xã Cửa Cạn; tách ấp Rạch Hàm nhập vào xã Dương Tơ; xã Hàm Bình đổi tên thành xã Bãi Bổn. Sau đó lấy lại tên Hàm Ninh. Ngày 24-04-1993, tách một phần đất xã Hàm Ninh hợp với một phần đất tách ra từ xã Cửa Cạn để lập xã mới Bãi Thơm.

Vẻ bình yên, giản dị của làng chài cổ Hàm Ninh

Hàm Ninh là ngôi làng cổ, hoang sơ với những mái nhà tranh, vách tre giản dị. Người dân trong làng sống bằng nghề bắt ngọc trai, hải sâm, và giăng lưới. Hàm Ninh ngày nay còn được biết đến với cầu cảng Bãi Vòng, những bãi biển xinh đẹp và nhiều thứ hải sản độc đáo, một trong những địa điểm thu hút khi đi du lịch Phú Quốc. Những năm gần đây, khi du lịch Phú Quốc phát triển, làng chài Hàm Ninh là một địa chỉ quen thuộc xuất hiện trong lịch trình của mỗi du khách khi đến thăm đảo ngọc thiên đường này. 

Ấn tượng đầu tiên khi đến đây là bạn sẽ được chiêm ngưỡng ngọn núi Hàm Ninh 300m cao ngất. Đá chồng đá, dựng đứng rêu phong tạo nên một vùng mây khói hòa giữa màu xanh của núi rừng và biển trời mênh mông Phú Quốc. Tại đây, ngày nay còn lưu giữ truyền thuyết về ông Đạo Đụn. Chuyện kể rằng, ngày xưa có ông lão sống trong hang đá trên đỉnh núi này làm nghề rẫy trồng chuối, thỉnh thoảng ông đem chuối chín xuống núi treo giữa ngã ba đường để khách đi đường ăn cho đỡ đói. Khách bộ hành có gì muốn cho ông cũng đem đến đó treo. Sau một thời gian, khi mọi người không thấy ông xuống núi thì tìm đến hang đá và phát hiện ông đã chết từ lâu, bộ xương của ông trắng tinh xếp ngay ngắn. Mọi người cho rằng ông Đạo Đụn đã thành tiên nên đã biết trước ngày giờ mình ra đi vào cảnh tiên giới.

V ẻ đẹp thơ mộng của cầu tàu làng chài cổ Hàm Ninh

Làng chài Hàm Ninh nằm trên bờ biển phía Ðông đảo, sau lưng là núi rừng, trước mặt là biển cả mênh mông. Biển Hàm Ninh ra xa vài trăm thước mà vẫn còn cạn. Khi nước ròng, bãi cát mênh mông chạy tít ra xa, lúc nước lên, tràn ngập bãi, vào tận mé rừng. Ðứng trên bãi Hàm Ninh, nhìn ra xa có thể thấy quần đảo Hải Tặc; chệch về Ðông Nam, hòn Nghệ mờ mờ trên làn nước biếc; phía Nam là mũi Ông Ðội - mũi đất cuối cùng của đảo.

Thăm Hàm Ninh vào sáng sớm hay vào những đêm trăng thì mới thưởng ngoạn hết vẻ đẹp của vùng biển này. Tại đây du khách đi du lịch sẽ được thưởng thức cảnh nhật nguyệt trôi bồng bềnh trên mặt biển. Ðến đây mà chưa thưởng thức ghẹ luộc thì coi như chưa trọn vẹn. Ghẹ là đặc sản vùng.

Đến Hàm Ninh bạn sẽ trải nghiệm cuộc sống còn nguyên vẻ hoang sơ mộc mạc với nhà tranh vách nứa của dân chài nơi đây. Vào buổi sáng sớm hay những đêm trăng tròn, du khách sẽ được thưởng ngoạn cảnh nhật nguyệt trôi bồng bềnh trên biển, xa xa lấp ló các hòn thuộc quần đảo Hải Tặc, chếch hướng Đông Nam, hòn Nghệ mờ ảo trên làn nước biếc. Làng chài nguyên sơ giản gị như được lồng ghép kéo léo trong khủng cảnh thiên nhiên ngoạn mục, thực dễ đem đến cho người ta cảm giác bình yên và quên đi hết muộn phiền. 

Sau khi đi tham quan cầu cảng với tàu ghe tấp nập bốc hàng lên – xuống; ngắm nhìn những rong rêu, những chú cá nhỏ bơi lội trong làn nước trong bạn có thể sà vào hàng quán bên đường uống ly nước sâm rong biển mát lạnh để xua đi cái nóng. Điều khiến du khách thú vị là những món “đặc sản” của Làng Chài như hải mã sống ngâm rượu, nấm tràm – loại nấm đặc sản của huyện đảo rất bổ dưỡng, quả dứa biển và trái mỏ quạ để ngâm rượu thuốc…. Đây là những đặc sản chỉ có ở Phú Quốc và được nhiều người mua về làm quà. Nếu một lần đến đây bạn đừng quên chọn mua những con ghẹ Hàm Ninh nổi tiếng chắc thịt đang còn lội tươi rói, đem hấp chấm muối tiêu vừa thưởng thức vừa ngắm biển Hàm Ninh đẹp rực rỡ trong nắng hè. Rời Hàm Ninh, du khách cũng đừng quên mang về vài mươi con ghẹ để tối đến cùng bạn bè nhấm nháp nhé.

Với cái sống thanh bình trải qua hàng trăm năm của làng chài Hàm Ninh, ngôi làng bám biển quanh năm sống bằng những hải vật đánh bắt được. Cuộc sống nghèo là vậy nhưng họ vẫn bám với nơi này. Vì đây là quê hương mà họ đã sinh ra và lớn lên từ bao đời.

Ngô Dũng