Bảo tàng và Cảnh quan văn hóa

“Bảo tàng không chỉ có trách nhiệm đối với những sưu tập của mình mà còn với môi trường của chúng, bao gồm các đô thị, các ngôi làng và cộng đồng ở đó. Bảo tàng có trách nhiệm phát huy và giao tiếp về bộ sưu tập và cả di sản văn hóa và tự nhiên xung quanh mình. Mọi bảo tàng có thể đóng góp vào phát triển bền vững bằng việc tăng cường mối liên hệ giữa con người và môi trường của họ.

Chủ đề Bảo tàng và Cảnh quan văn hóa yêu cầu các bảo tàng tham gia công tác nâng cao nhận thức, trở thành những đại sứ của khu vực địa lý của mình và tham gia tích cực vào công tác bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên” (ICOM. Thông cáo báo chí IMD 2016).

Hưởng ứng ngày Quốc tế Bảo tàng năm 2016 với chủ đề “Bảo tàng và Cảnh quan văn hóa”, ngày 14 tháng 3 năm 2016, Cục Di sản Văn hóa đã có Văn bản hướng dẫn số 135/DSVH-BT với nội dung chính như sau:

1 - Về chủ đề và định hướng hoạt động kỷ niệm Ngày Quốc tế bảo tàng 2016 của ICOM:

a. Chủ đề:

Chủ đề: "Bảo tàng và cảnh quan văn hóa" hướng tới ưu tiên khuyến khích các bảo tàng thu thập những kiến thức và kinh nghiệm để nâng cao vai trò và trách nhiệm trong việc bảo vệ cảnh quan thiên nhiên - bao gồm cả các không gian cảnh quan văn hóa và những di sản gắn kết với cảnh quan đó, định hướng tầm nhìn với các hoạt động bảo tồn, trưng bày; đối thoại với cộng đồng, các nhà nghiên cứu, viện nghiên cứu và các đối tác về các bộ sưu tập thiên nhiên của bảo tàng, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm bảo tồn và khuyến khích cộng đồng mở mang kiến thức bảo vệ cảnh quan địa phương.

b.  Định hướng hoạt động kỷ niệm: 

ICOM đề xuất một số nội dung để hỗ trợ các bảo tàng trong việc định hướng tổ chức các sự kiện và phát triển các chương trình hoạt động kỷ niệm Ngày Quốc tế bảo tàng năm 2016, cụ thể:

- Tăng cường hợp tác với các trường học, viện nghiên cứu và các bảo tàng khác để quảng bá sự kiện Ngày Quốc tế bảo tàng;

- In ấn và phát hành các sản phẩm đồ họa, quảng bá các hoạt động của bảo tàng đến công chúng và bạn bè quốc tế;

- Giới thiệu về Ngày Quốc tế bảo tàng đến đông đảo công chúng thông qua các hình thức như website, mạng truyền thông, báo chí,...; tổ chức cung cấp thông tin hoạt động của bảo tàng tới các cơ quan thông tấn, báo chí;

- Chia sẻ thông tin về các hoạt động ở bảo tàng với ICOM; cho phép ICOM giới thiệu và thông tin về các hoạt động của bảo tàng đến các thành viên; xây dựng cơ sở dữ liệu về các hoạt động kỷ niệm Ngày Quốc tế bảo tàng làm cơ sở tham khảo cho các bảo tàng khác trong những năm tới.

(Có thể tham khảo để biết thêm thông tin và kinh nghiệm của các bảo tàng quốc tế trong việc tổ chức kỷ niệm Ngày Quốc tế bảo tàng theo đường dẫn sau: http://network.icom.museum/international-museum-day)

2 - Định hướng hoạt động của các bảo tàng ở Việt Nam: 

Căn cứ chủ đề của ICOM năm 2016, Cục Di sản văn hóa - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và ICOM Việt Nam đề nghị các bảo tàng tổ chức hoạt động theo định hướng như sau:

- Phát triển nhóm công chúng tiềm năng: Xác định rõ các nhóm công chúng tiềm năng của bảo tàng; lập kế hoạch phát triển nhóm công chúng tiềm năng, hướng tới nhóm công chúng ở các cộng đồng vùng sâu, vùng xa, cộng đồng khó khăn, cộng đồng làng nghề hoặc người cao tuổi,...

- Tăng cường vai trò của bảo tàng với sự phát triển của xã hội: Gắn hoạt động của bảo tàng với xã hội thông qua việc trưng bày các vấn đề của xã hội.

- Tăng cường hợp tác chuyên môn và mở rộng các hợp tác tài trợ: Thúc đẩy các mối quan hệ hợp tác truyền thống, mở rộng quan hệ hợp tác mới, đa dạng hoạt động hợp tác và phương thức hỗ trợ từ các đơn vị tài trợ.

- Xây dựng các chương trình hoạt động đặc biệt: Triển khai chương trình đặc biệt để thu hút công chúng đến với bảo tàng.

- Phát triển các kế hoạch chiến lược truyền thông các hoạt động của bảo tàng: Tham khảo hướng dẫn bộ công cụ truyền thông cho bảo tàng do ICOM xây dựng theo đường dẫn sau:

http://network.icom.museum/fileadmin/user_upload/minisites/imd/pdf/151008_IMD2016_museums_kit_ENG.pdf

- Đánh giá các hoạt động sau khi hoàn thành: Tổ chức đánh giá làm cơ sở định hướng các hoạt động tiếp theo.

Cục Di sản văn hóa và ICOM Việt Nam đề nghị các bảo tàng căn cứ một số định hướng trên xây dựng kế hoạch hoạt động kỷ niệm Ngày Quốc tế bảo tàng 18-5-2016 và các hoạt động trong thời gian tới.

P.V (tổng hợp)