Tìm hiểu tiêu chí Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới

Để được ghi vào danh sách Di sản Thế giới, một di sản phải đáp ứng được một hoặc nhiều tiêu chí về văn hoá hoặc thiên nhiên theo Công ước Di sản Thế giới. Theo đó, có 10 tiêu chí, trong đó có 6 tiêu chí đối với Di sản Văn hóa và 4 tiêu chí đối với Di sản Thiên nhiên.

1. Tiêu chí Di sản Văn hóa Thế giới

(i) Là một kiệt tác cho thấy thiên tài sáng tạo của con người.

(ii) Biểu hiện sự giao lưu các giá trị của con người, trong một thời gian dài hoặc trong một khu vực văn hóa của thế giới, về những bước phát triển trong kiến trúc, nghệ thuật tượng đài hoặc quy hoạch thành phố và thiết kế cảnh quan.

(iii) Là minh chứng độc đáo hoặc chí ít cũng là hiếm có cho truyền thống văn hóa hoặc cho một nền văn minh còn đang tồn tại hoặc đã mất.

(iv) Là một mẫu hình nổi bật của một loại công trình xây dựng hoặc quần thể kiến trúc hay cảnh quan minh họa cho một (các) giai đoạn trong lịch sử loài người.

(v) Là một mẫu hình nổi bật về nơi sinh sống truyền thống hoặc sử dụng đất đai của con người đại diện cho một (hoặc nhiều) nền văn hóa, đặc biệt khi nó trở nên dễ bị tổn thương do tác động của những biến đổi không cưỡng lại được.

(vi) Liên quan trực tiếp hoặc đích thực tới các sự kiện hay truyền thống đang còn tồn tại, với những ý tưởng hoặc niềm tin, với các tác phẩm nghệ thuật hoặc văn học có ý nghĩa toàn cầu nổi bật (tiêu chuẩn này chỉ được xem xét trong những hoàn cảnh đặc biệt hoặc liên quan đến các tiêu chí văn hóa hoặc thiên nhiên khác khi Ủy ban xem xét có đưa vào danh sách Di sản Thế giới hay không).

Di sản Văn hóa Thế giới Thánh địa Mỹ Sơn. Ảnh: Internet

2. Tiêu chí Di sản Thiên nhiên Thế giới

(i) Là những mẫu hình nổi bật tiêu biểu cho các giai đoạn lớn của lịch sử trái đất, bao gồm hồ sơ về sự sống, các tiến trình địa chất có ý nghĩa đang diễn ra trong sự phát triển của địa hình hoặc các đặc điểm địa mạo hay địa văn có ý nghĩa.

(ii) Là những mẫu hình nổi bật tiêu biểu cho các quá trình sinh thái và sinh học đang diễn ra trong sự tiến hóa và phát triển của các hệ sinh thái đất, nước ngọt, vùng duyên hải ven biển và của các cộng đồng động thực vật.

(iii)Chứa đựng những hiện tượng tự nhiên siêu phàm hoặc những khu vực có vẻ đẹp tự nhiên kiệt xuất có tầm quan trọng về thẩm mỹ.

(iv) Chứa đựng những khu cư trú tự nhiên quan trọng và có ý nghĩa nhất đối với việc bảo toàn tại chỗ tính đa dạng sinh học, bao gồm cả các loài có giá trị toàn cầu nổi bật có nguy cơ tuyệt chủng theo quan điểm khoa học và bảo tồn.

Ngoài các tiêu chí nêu trên, các di sản đó còn phải đáp ứng về tính toàn vẹn theo quy định của Ủy ban Di sản Thế giới.

3. Tiêu chí Di sản Thế giới Hỗn hợp (Di sản kép)

Quần thể Danh thắng Tràng An. Ảnh: Internet

Một di sản được công nhận là Di sản Thế giới Hỗn hợp (cả văn hóa và thiên nhiên) phải thỏa mãn ít nhất một tiêu chí về Di sản Văn hóa và một tiêu chí về Di sản Thiên nhiên.

                                                                       Đỗ Vũ (tổng hợp)