Thành phố cổ Malacca

Tương tự đô thị cổ Hội An của Việt Nam, lịch sử hình thành của Malacca định hình dựa trên vị trí đắc địa đối với giao thương đường biền giữa các quốc gia thời cổ. Với hướng gió thuận lợi, nguồn nước ngọt dồi dào và vùng bờ biển có thể tiếp nhận những tàu thuyền lớn neo đậu, Malacca hội tụ đầy đủ những điều kiện thuận lợi để trở thành một thương cảng lớn trong nhiều thế kỷ.

Lịch sử Malacca bắt đầu vào năm 1403, khi Hoàng tử Parameswara xứ Sumatra bị lưu đày tìm chốn dung thân tại một làng chài nhỏ phía bờ biển đối diện cố hương. Truyền thuyết kể rằng, vừa đặt chân tới đây Hoàng tử được chứng kiến cảnh một chú hươu nhỏ bị con chó đuổi cùng đường đã quay lại húc con chó kia xuống sông. Coi đây là điềm tốt báo hiệu miền đất lành, Hoàng tử quyết định xây dựng thành phố ở đây và gọi là Malacca theo tên loài cây mà ông đã ngồi nghỉ dưới vòm xanh của nó khi chứng kiến cảnh ngoạn mục trên.

Nằm ở đầu mối giao thông quan trọng bậc nhất Đông Nam Á, Malacca luôn là nơi tụ họp sầm uất của các thương nhân đến từ nhiều quốc gia trên thế giới. Malacca từng là một thương cảng sầm uất cho nhiều tàu thuyền và thương nhân từ Trung Hoa, Ấn Độ, Ả Rập và châu Âu. Người Bồ Đào Nha đến chinh phục Malacca đầu tiên và đặt ách thực dân suốt 130 năm (từ năm 1511). Sau đó, người Hà Lan thế chân thống trị trong 154 năm. Từ năm 1824 cho đến giữa thế kỷ 20, khi Malaysia giành quyền độc lập thì đây vẫn là thuộc địa của Anh. Ngoài ra, người Hoa cũng đến định cư từ thế kỷ 15.

Chỉ rộng 1.658km2, nhưng thành phố mang trong mình dấu ấn đa văn hóa rất độc đáo trong đời sống, kiến trúc và tôn giáo. Kiến trúc của các phố cổ pha trộn nét văn hóa của Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh khá độc đáo. Bạn sẽ thích thú khi ngắm nhìn những ngôi nhà tường và mái đỏ tươi được chấm phá bằng những khung cửa trắng duyên dáng. Các điểm đến thú vị của du khách khi khám phá “Venice châu Á” là nhà thờ Christ, nhà thờ St. Paul’s và pháo đài A’Famosa được người Bồ Đào Nha xây vào năm 1511, rêu phong cổ kính. Nét đẹp của Malacca nằm ngay trong những bức tường đá dãi dầu mưa nắng hay những ngôi nhà nhỏ bé nép mình bên dòng nước xanh. Xa trung tâm khoảng 15km, cũng có nhiều địa điểm thu hút du khách như rừng giải trí, sở thú, trại cá và Công viên “Malaysia thu nhỏ”.

Khu vực trung tâm của Malacca được ví như một bảo tàng lịch sử khổng lồ, nơi lưu giữ nhiều di tích tôn giáo và văn hóa cổ kính. Khu vực này được chia hai nửa Đông - Tây với dòng sông Malacca là ranh giới. Phía Đông của sông Malacca là những khu phố kiểu cũ châu Âu, với nhiều ngôi nhà gỗ có từ thế kỷ 17của giới quý tộc xưa và những ngôi nhà nhiều mái với cột đá chạm trổ cầu kỳ nằm giữa những vườn cây xanh. Trong khi đó, phía Tây là khu phổ cổ mang đậm dấu ấn của người Hoa. Được coi là điển hình về quy mô, kiến trúc và tính chất cổ xưa của một di sản, khu phố cổ Malacca thường được ví như một Hội An của Malaysia.

Malacca còn được xem là thành phố bảo tàng. Ở     Malacca có khoảng 15 bảo tàng như bảo tàng biển được thiết kế như chiếc thuyền buồm Flora de la Mar do đô đốc hải quân của Bồ Đào Nha là Alfonso de Albuquerque chỉ huy bị đắm ngoài khơi Malacca khi xưa, hay các bảo tàng của người Hồi giáo... Bảo tàng tưởng niệm độc lập đang lưu giữ các tài liệu liên quan đến thời kỳ Malaysia thoát khỏi nước thuộc địa chuyển thành một nước độc lập. Bảo tàng Biển được xây như mô hình chiếc thuyền buồm Bồ Đào Nha khổng lồ, Flora de la Mar đã bị đắm ngoài khơi Malacca, là nơi trưng bày các hiện vật liên quan đến lịch sử ngành hàng hải của Malacca từ thời các vua Malacca cho đến giai đoạn thuộc địa.

Thành phố Malacca còn có dấu ấn khá đậm nét của người Hoa. Các di tích lịch sử như giếng Hang Li Poh, được đặt theo tên của công chúa thời nhà Minh ở Trung Hoa đã được đưa đến đây để làm vợ Vua Mansor Shah hay khu nghĩa địa của người Hoa, Bukit China, nơi tập trung hơn 12.000 ngôi mộ từ thời nhà Minh. Trong khu phố người Hoa nhỏ nhắn, người ta có thể đi bộ hàng giờ để chiêm ngưỡng cảnh quan của những con phố nhỏ zíc zắc mang phong cách đặc trưng với những dãy đèn lồng đỏ treo cao, những ngôi nhà thâm thấp nhỏ nhắn, những cánh cửa dán những câu đối xanh đỏ và một vài chiếc bàn chơi mạt chược trong ngõ. Thi thoảng trong những dãy phố lại bắt gặp một vài ngôi chùa nhỏ xinh xắn được chạm khắc cầu kì với những mái cong tuyệt đẹp. Mùi hương trầm phảng phất cùng tiếng mõ tụng kinh hòa quyện trong không gian cổ kính. Đền Poh San Teng và Cheng Hoon Teng là hai ngôi đền cổ nhất của Trung Quốc ở Malaysia, nó có từ thế kỷ 17. Xen lẫn với những ngôi chùa là những ngôi đền thờ Hồi Giáo, đền Ấn Độ giáo, nhà thờ Thiên Chúa nằm sát cạnh nhau. Các ngôi đền và nhà thờ đã pha trộn nhiều nét văn hóa phương Đông và phương Tây tạo nên nét riêng độc đáo và lạ mắt.

Malacca là cố đô của Malaysia, nơi tồn tại nhiều dân tộc và đạo giáo khác nhau. Bởi thế mà từ nhà cửa cho đến đền thờ ở đây mang nhiều sắc thái đặc trưng của từng dân tộc. Chính sự đa dạng văn hóa của Malacca là thứ dẫn dụ người ta đến đây nhiều nhất. Tất cả tồn tại bên nhau hồn nhiên, hài hòa: đây Quảng trường Bồ Đào Nha, kia phố Tàu, Cung điện Sultan đứng cạnh pháo đài Hà Lan, nhà thờ Hồi giáo cách không xa nhà thờ Catholic. Ngay trong một nhà thờ Thánh Christ cũng thấy đủ hết các dấu ấn từ Bồ Đào Nha, Hà Lan đến Anh. Một điểm hấp dẫn nữa ở đây là hiện tượng đa ngôn ngữ. Có những người nói được nhiều thứ tiếng (Malay, Hoa, Ấn Độ), người thuần Hoa, người thuần Ấn, rồi hậu duệ người Bồ Đào Nha và những người Âu - Á...

Đến Malacca có hai hoạt động mà nhiều du khách đặc biệt thích ngoài việc khám phá cá di tích cổ, đó là shopping các đồ truyền thống và thưởng thức món hải sản tươi ngon tại quảng trường nhộn nhịp của Ujong Pasir -  nơi tập trung nhiều Bồ Đào Nha sinh sống.

Từ thủ đô Kuala Lumpur náo nhiệt, du khách sẽ có một cảm giác lắng dịu đặc biệt khi bước chân trên các con phố nhỏ hẹp, yên tĩnh gắn với những ngành nghề thủ công truyền thống.

Nguyễn Hồng