Tham dự Lễ khởi công về phía Trung ương có đồng chí: Bùi Thanh Hà, Phó Trưởng Ban Tôn giáo Chính phủ; các hoà thượng đại diện cho Hội đồng Chứng minh GHPG Việt Nam; Hoà thượng Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch Hội đồng trị sự (HĐTS) GHPG Việt Nam. Về phía tỉnh có đồng chí Nguyễn Đức Long, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh cùng đông đảo các cơ quan, ban, ngành của trung ương, tỉnh, tăng, ni, phật tử, du khách gần xa.

Đây là dự án thực hiện theo Quy hoạch tổng thể bảo tồn và phát huy giá trị Khu Di tích Nhà Trần ở Đông Triều đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Công trình trùng tu và tôn tạo chùa Quỳnh Lâm dự kiến được xây dựng từ nguồn vốn xã hội hóa với kinh phí hơn 195 tỷ đồng, bao gồm tôn tạo điện thờ Phật, nhà thờ Trúc Lâm Tam Tổ, cổng Tam quan, vườn tháp Tổ và các công trình phụ cận bằng chất liệu gỗ lim theo kiến trúc truyền thống.

Chùa Quỳnh Lâm tọa lạc tại xã Tràng An, thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh có lịch sử từ thế kỷ thứ VII. Đến đời nhà Lý, Thiền sư Dương Không Lộ đã cho đúc tượng Di Lặc bằng đồng cao 18,6m được coi là “An Nam tứ khí” (tứ khí là bốn vật quý bằng đồng gồm: tượng chùa Quỳnh Lâm, tháp Báo Thiên, chuông Quy Điền và vạc chùa Phổ Minh).

Dưới triều nhà Trần, khi Đức vua Trần Nhân Tông xuất gia tu hành tại Yên Tử, chùa Quỳnh Lâm cũng là nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông lui tới. Tuy nhiên, Quỳnh Lâm chỉ được sử sách nhắc tới với tư cách là trung tâm đào tạo lớn của Thiền phái Trúc Lâm dưới thời Pháp Loa, đệ nhị tổ của Thiền phái Trúc Lâm khi ông cho mở mang và xây dựng chùa Quỳnh Lâm thành một Tự Viện. Quỳnh Lâm trở thành trung tâm Phật giáo lớn đương thời và là nơi tổ chức các sự kiện Phật giáo lớn của Đại Việt đầu thế kỷ XIV.

Những phát hiện khảo cổ được tiến hành từ năm 2007 cho thấy, các công trình chùa Tháp, điện thờ được xây dựng dưới thời Trần không còn nữa nhưng gạch ngói, đồ gốm sứ, những hình lá đề trang trí trên ngói mũi sen và tượng rồng trang trí trên nóc chùa cho thấy phần nào quy mô to lớn và sự lộng lẫy của kiến trúc chùa Quỳnh Lâm dưới thời Trần. Đó là kiến trúc Phật giáo Hoàng gia. Các đồ thờ cúng được phát hiện cũng cho thấy những góc nhìn về đời sống nơi tự viện Quỳnh Lâm cách đây hơn 7 thế kỷ. Kết quả khai quật khu vực trung tâm chùa Quỳnh Lâm đã phát hiện một số dấu tích thời nhà Trần và các dấu vết kiến trúc thời Lê Trung Hưng- thời kỳ chùa Quỳnh Lâm được trùng tu quy mô lớn.

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu khảo cổ học, xem xét trong bối cảnh tổng thể các di tích hiện còn, Viện Khảo cổ đã đề xuất trùng tu, tôn tạo lại Trung tâm Phật giáo Quỳnh Lâm để phát huy những giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh của di tích này.

Dịp này, đông đảo các tập thể, cá nhân, đơn vị đã phát tâm công đức xây dựng chùa Quỳnh Lâm với tổng kinh phí gần 5 tỷ đồng.

P.V