Di tích lưu niệm Lê-nin ở Gorky

Quần thể di tích lưu niệm Lê-nin ở Gorky rộng 350 ha, bao gồm nhiều hạng mục bảo tàng: Bảo tàng điền trang Gorky; Bảo tàng Lê-nin; Nhà trưng bày sưu tập hiện vật từ Bảo tàng Lê-nin trong Kremli và hàng loạt di tích lưu niệm, địa điểm lưu niệm gắn liền với các hoạt động của Lê-nin trong những năm tháng cuối đời của Người từ 1918 đến tháng 1 năm 1924 tại vùng đất lịch sử này: Khu nhà trẻ mồ côi và Trường Tiểu học, được thành lập theo sáng kiến của Lê-nin; Ngôi nhà của gia đình Su-ghi-nưi, nơi Lê-nin nói chuyện với nông dân làng Gorky vào ngày 9-1-1921; Ngôi nhà của người gác rừng tên là G.N. Bri-cô-sin, nơi Lê-nin đã từng nghỉ ngơi sau khi đi săn; Nhà ga xe lửa Ge-ra-si-mo-vo, nơi tiếp nhận thi hài Lê-nin để chuyển về Mát-xcơ-va ngày 23-1-1924….Nhưng chỉ có ba công trình là tiêu biểu hơn cả, đó là: Bảo tàng Điền trang Gorky; Bảo tàng Lê-nin; Phòng trưng bày về phòng làm việc và nơi ở của Lê-nin trong Điện Kremli.

Hơn 90 năm dã trôi qua, kể từ khi V.L.Lê-nin về nghỉ dưỡng tại đây, nhưng trong ngôi nhà chính của Điền trang Gorky, nay trở thành bảo tàng lưu niệm, vẫn còn lưu giữ lại nguyên vẹn nội thất những căn phòng, những di vật thiêng liêng gắn liền với Lê-nin và các thành viên trong gia đình U-li-a-nốp. Trong số trên 60.000 hiện vật gốc đang được lưu giữ tại đây, có nhiều hiện vật, tài liệu đặc biệt quí hiếm: Tư trang của Lê-nin và Krup-skai-a; các bản thảo của Lê-nin chuẩn bị cho Đại hội X, XI của Đảng Cộng sản Bôn-sê-vích và các kỳ đại hội VIII, IX, X của Xô viết toàn Nga… Đặc biệt trong trưng bày của Bảo tàng còn giới thiệu một số hiện vật độc nhất vô nhị và là tài sản vô giá của bảo tàng: Khuôn mặt và đôi bàn tay của Lênin được đúc bằng thạch cao trực tiếp từ thi hài Lênin lúc 2 giờ 30 phút đêm 22-1-1924, tức là gần 8 tiếng đồng hồ ngay sau khi V.I. Lênin từ trần;  Bộ đồ mổ thi hài Lê-nin; Chiếc gường đệm, Sta-lin đã nghỉ qua đêm tại đây trong ngày Lê-nin vừa qua đời; Các vòng hoa tang của các đoàn đầu tiên đến viếng Lê-nin ở Gorky…. Ngoài ra trong bảo tàng còn lưu giữ và trưng bày gần 6.000 tác phẩm mỹ thuật trang trí ứng dụng, các tác phẩm hội hoạ, điêu khắc , tranh thuốc nước của các danh họa Nga, Pháp, Italia, Đức, Hà Lan…

Lãnh tụ thiên tài của cuộc cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại - V.I. Lê-nin. (Ảnh: TL)

Bên cạnh Bảo tàng lưu niệm điền trang Gorky, Bảo tàng Lê-nin là hạng mục công trình mới xây dựng năm 1987. Trong một khu nhà bê tông đồ sộ, kiến trúc theo các hình khối vuông rộng hàng ngàn mét vuông là Bảo tàng Lênin ở Gorky với phần trưng bày có tên gọi Lịch sử chính trị của nước Nga thế kỷ XX- Thời kỳ 1917-1924. Thực chất đây chính là phần trưng bày bổ sung về những năm tháng Lê-nin sống ở Gorky và về những sự kiện chính trị lớn diễn ra trên đất nước Nga trong những năm tháng cam go ấy. Bên cạnh 6 màn hình lớn chiếu phim nổi tự động là những mô hình, những hiện vật, hình ảnh, tư liệu gắn liền với lịch sử chính trị của nước Nga từ 1917 đến 1924 và liên quan đến các hoạt động của Lê-nin trong tổng cộng thời gian hơn hai năm rưỡi Người sống, an dưỡng và chữa bệnh tại Gorky. Nội thất Bảo tàng Lê-nin ở Gorky hiện đại, không gian thoáng đãng du khách vừa xem Bảo tàng vừa nghỉ ngơi chiêm ngưỡng những tác phẩm mỹ thuật đương đại.

Ngoài ra, tại đây còn có một hạng mục bảo tàng nữa, đó là Phòng trưng bày sưu tập hiện vật về phòng làm việc và nơi ở của Lê-nin trong Điện Kremli. Phòng trưng bày này được khánh thành năm 1955 trong tòa nhà làm việc của Thượng nghị viện trước đây ở Điện Krem-li, bên cạnh Quảng trường Đỏ - trung tâm thủ đô Mát-xcơ-va, một công trình kiến trúc thế kỷ 18. Sau 40 năm tồn tại, năm 1994, nhân dịp sửa sang các toà nhà làm việc của Chính phủ Liên bang, Bảo tàng Lưu niệm Lê-nin trong Điện Krem-li đã phải rời đến Gorky và toàn bộ các sưu tập hiện vật của Bảo tàng này được trưng bày trong một công trình kiến trúc được xây dựng từ trước năm 1917.

Tháng Giêng năm 1995, một phần của Phòng trưng bày sưu tập hiện vật về phòng làm việc và nơi ở của Lê-nin trong Điện Kremli  đã được khôi phục trở lại. Trước tiên là Phòng làm việc, Thư viện  của V.I. Lenin cũng như Phòng họp của Hội đồng Dân uỷ (Chính phủ). Nội thất của phòng làm việc của Lê-nin được khôi phục lại nguyên trạng tương ứng như giai đoạn cuối khi còn ở Kremli và trong đó giới thiệu nhiều hiện vật thuộc thời kỳ đầu của chính quyền Xô Viết: Bản đồ quân sự thời nội chiến, Các Văn kiện Đại hội Đảng, tặng phẩm của công nhân, nông dân từ nhiều miền của đất nước gửi tặng Lê-nin, Chiếc đồng hồ chỉ 9 giờ 15 phút, đây chính là thời khắc 21 giờ 15 phút  ngày 12 tháng 12 năm 1922, ngày làm việc cuối cùng trong Điện Krem-li của Lê-nin.

Tượng đài V.I. Lê-nin. (Ảnh: TL)

Tiếp theo là một loạt hạng mục khác cũng đã được khôi phục trở lại: các Phòng ngủ của Lê-nin, của Krup-skai-a, của Ma-ri-a U-li-a-nô-va, Phòng khách, Phòng ăn, Nhà bếp. Phòng trưng bày sưu tập hiện vật về phòng làm việc và nơi ở của Lê-nin trong Điện Krem-li giới thiệu khoảng 2000 hiện vật gốc trong tổng số hơn 40.000 di vật quí hiếm gắn liền với những năm tháng mà Lê-nin và gia đình của Người đã sống và làm việc trong Điện Krem-li.

Mát-xcơ-va cuối thu, trời se lạnh, khi rừng bạch dương ngoại ô lá đã nhuốm vàng, hoặc mùa Đông trên cành thông xanh phủ đầy tuyết trắng, đó là những mùa du lịch hấp dẫn nhất của du khách bốn phương đến với nước Nga. Với hơn 2 tiếng đồng hồ từ Trung tâm Mátxcơva , ngày ngày có hàng ngàn  du khách từ mọi miền của đất nước Nga và khách du lịch của nhiều châu lục đến Gorky để cảm nhận không khí trong lành, ấm áp từ sông Pa-khơ-ra, thả hồn trong những cánh rừng bạch dương, rừng sồi thơ mộng  và chiêm ngưỡng những kỷ vật thiêng liêng về  một con người vĩ đại  nhất của thế kỷ XX - Lãnh tụ thiên tài của cuộc cách mạng tháng Mười Nga vĩ đại - V.I. Lê-nin.

ThS Triệu Hiển