Cung điện Mùa đông

Cung điện do Kiến trúc sư Bartolomeo Rastrelli thiết kế theo yêu cầu của Hoàng hậu Elizabeth theo phong cách nghệ thuật Baroque. Cung điện Mùa đông nay là Bảo tàng Nghệ thuật St.Peterburg, trưng bày 3 triệu tác phẩm nghệ thuật của thế giới.

Cung điện Mùa đông ghi lại nhiều biến cố đánh dấu các thời kỳ lịch sử từ thế kỷ 18 đến cuối thế kỷ 20. Các cung điện Mùa đông đầu tiên được xây dựng trong Triều đại Pie Đại đế; Cung điện thứ nhất do Kiến trúc sư Georg Mattarnovi trong năm 1711, thứ 2 trong năm 1716-1719. Trong thời gian Nữ hoàng Anna Loannovna trị vì, năm 1732 khởi công Cung điện Mùa đông với quy mô lớn hơn, do Bartolomeo Francesco Rastrelli thiết kế. Cung điện mới thứ 4 dành cho Nữ hoàng Elizabeth bắt đầu vào đầu thập niên 1750, năm 1753 Rastrelli đệ trình phiên bản dự án sửa đổi sau cùng của ông. Dự án rất phức tạp do nhu cầu phải kết hợp cấu trúc hiện có vào thiết kế một công trình có quy mô lớn hơn, cả về kích thước lẫn phí tổn. Thi công tiến hành trong suốt năm, bất chấp nhiều mùa đông khắc nghiệt và Nữ hoàng xem cung điện như vấn đề uy tín quốc gia trong cuộc Chiến Bảy Năm (1756 - 1763), vẫn tiếp tục ra lệnh phải hoàn tất và yêu cầu phải bổ sung thêm.

Cung điện Mùa Đông. Ảnh: internet

Bất kể khoản tiền khổng lồ dành cho Cung điện Mùa đông, chi phí cứ liên tục phát sinh, thi công thường xuyên đình hoãn do thiếu vật liệu và tài chính vào thời điểm tham gia Cuộc chiến Bảy Năm. Những căn phòng sang trọng và căn hộ dành cho hoàng đế vào năm sau sẵn sàng phục vụ Nga Hoàng Peter III cùng phu nhân Catherine. Sơ đồ cơ bản của Cung điện Mùa đông hình thành một khoảng sân trong hình tứ giác trang trí theo cách giống như vách ngoài. Mặt tiền bên ngoài – ba trong số này hướng ra các khoảng không gian chung rộng lớn đều thuộc về hạng công trình bề thế nhất trên thế giới.

Cổng vào cung điện nguy nga tráng lệ. Ảnh: internet

Bên bờ sông, từ xa Cung điện nằm ngang với chiều dài hơn 200m, trong khi mặt tiền Quảng trường Cung điện được làm nổi bật ở giữa bằng 3 vòm lối vào sân chính, được Sergei Eisenstein và vô số các họa sĩ khác làm cho người đời nhớ mãi. Họ mô tả theo hình thức cường điệu “cơn bão táp của Cung điện Mùa đông”.

Mặc dù có sự cân đối chặt chẽ trong kết cấu mặt tiền, mỗi kết cấu đều có công thức riêng trong thiết kế trang trí trên cửa tường và khoảng cách của các cột đi kèm, sự phân bố cột nhất quán với sự dàn trải theo phương nằm ngang, 250 cột phân đoạn khoảng 700 cửa sổ các cột bao quanh trang trí bằng 20 mẫu khác nhau phản ánh nhiều motif trang trí, kể cả mặt nạ sư tử và hình dáng kỳ lạ, do Rastrelli tích lũy trong thời gian hơn 3 thập niên. Ba tầng chính của Cung điện Mùa đông gồm các cửa sổ hình bán nguyệt bao quanh hình thành một hiệu quả vòm tiếp đến là các tầng cửa sổ phía trên. Kích thước theo phương nằm ngang của cung điện được nhấn mạnh bằng một lớp xây đai chia 2 tầng trên với tầng thứ nhất và bằng một mặt cắt phức tạp gồm khối đắp nổi trang trí hình bậc thang, phía trên là một lan can đỡ 176 lọ hoa trang trí lớn và các tượng mang ý nghĩa đặc trưng.

Nội thất hoàng gia sang trọng. Ảnh: internet

Nội thất của Cung điện Mùa đông với hơn 700 phòng đã qua nhiều lần sửa đổi. Thiết kế ban đầu của Rastrelli là trang trí tương tự như các cung điện trước: trang trí bằng gỗ và thạch cao mạ vàng, trụ áp tường cầu kỳ để phân đoạn các khoảng không gian rộng lớn chẳng hạn như Phòng Ngai vàng và sàn lát ván trang trí theo phong cách Rococo của Rastrelli hiện không còn.

Trong thập niên 1890, tượng đá đặt trên lan can, bị ăn mòn do thời tiết khắc nghiệt ở St Petersburg, sau đó thay bằng tượng đồng, màu cát ban đầu để  phun vào mặt tiền bằng vữa không xoa láng đã bị trôi cùng với thời gian nằm dưới một loạt các tranh vẽ có màu đỏ đục (thường dùng trong thế kỷ 19) cho đến màu xanh lục hiện tại. Khi xây dựng lại, hầu hết các phòng đều được trang trí theo phong cách tân cổ điển do những người kế vị Rastrelli áp dụng, chẳng hạn như Giacomo Quarenghi. Chỉ có phần chính, cầu thang Jordan, cùng với hành lang dẫn đến nó (hành lang Rastrelli) do Vasillii Staslov phục hồi theo phong cách giống với thiết kế ban đầu của Rastrelli.

Cung điện nguy nga tráng lệ về đêm. Ảnh: internet

Cung điện Mùa đông là công trình duy nhất trong số những công trình sau cùng mang phong cách Baroque ở châu Âu và là một trong những công trình tưởng niệm vĩ đại trong lịch sử thế giới hiện đại.

Nguyên Khôi