Ngày 25-11-1970, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam ra Nghị quyết về việc thành lập Ban phụ trách xây dựng Bảo tàng Hồ Chí Minh. Hai mươi năm sau ngày thành lập Ban phụ trách, ngày 19-5-1990, tòa nhà Bảo tàng Hồ Chí Minh được khánh thành, đúng vào dịp kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh. 20 năm chuẩn bị cho việc xây dựng Bảo tàng Hồ Chí Minh và cũng chỉ mới 20 năm, Bảo tàng mở cửa hoạt động phát huy các giá trị di sản Hồ Chí Minh. 20 năm hoạt động chưa phải là dài đối với một bảo tàng danh nhân, nhưng những thành quả mà Bảo tàng Hồ Chí Minh đạt được đã chứng minh hết sức sinh động sự đóng góp của một cơ quan in đậm phong cách làm việc của Người. Bảo tàng Hồ Chí Minh đã thật sự là “… Trung tâm nghiên cứu những tư liệu, hiện vật và di tích lịch sử có quan hệ đến đời sống và hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại trong suốt quá trình đấu tranh cách mạng của Người và tuyên truyền, giáo dục quần chúng về sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức và tác phong của Người thông qua những tư liệu, hiện vật và di tích lịch sử đó”.
Với niềm vinh dự, tự hào về nhiệm vụ và trọng trách mà Đảng, Nhà nước giao phó, bằng sự nỗ lực của các thế hệ cán bộ, qua khối lượng tài liệu, hiện vật phong phú sưu tầm được, Bảo tàng Hồ Chí Minh luôn hướng mọi hoạt động của mình vào mục đích cao nhất ấy, qua đó làm cho nhân dân Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế có hiểu biết đúng đắn hơn, sâu sắc hơn về Người - Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam, Nhà văn hóa kiệt xuất của nhân loại. Mỗi một tài liệu, hiện vật nhỏ được trưng bày trong Bảo tàng đều cất lên tiếng nói khẳng định cuộc đời vĩ đại mà giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, góp phần nâng cao nhận thức của mỗi khách tham quan và đọng lại trong họ những bài học có ý nghĩa thời sự cho cuộc sống hôm nay. Suốt những năm qua, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã thực sự là điểm đến thiêng liêng, là địa chỉ tin cậy về những thông tin tư liệu liên quan đến cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với mỗi người dân Việt Nam và khách quốc tế.
Ngày 07-11-2006, Bộ Chính trị TW Đảng ra Chỉ thị 06/CT-TW về tổ chức Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Thực hiện Chỉ thị 06/CT-TW, Bảo tàng Hồ Chí Minh đã hướng các hoạt động chuyên môn vào việc hưởng ứng Cuộc vận động này. Nhiều tài liệu, hiện vật đang trưng bày tại Bảo tàng Hồ Chí Minh đã được khai thác một cách hiệu quả theo 4 chuyên đề học tập như các tác phẩm: Nâng cao đạo đức cách mạng quét sạch chủ nghĩa cá nhân; Di chúc; Sửa đổi lối làm việc và nhiều tài liệu, hình ảnh, hiện vật về cuộc sống, về tác phong giản dị của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực sự gây xúc động với người xem.
Bốn năm qua, Bảo tàng đã phối hợp với một số cơ quan tổ chức 6 hội thảo khoa học, xây dựng 20 triển lãm tại Bảo tàng và gửi tới các địa phương, vùng sâu, vùng xa và một số nước với chủ đề Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Đặc biệt, bộ triển lãm Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đó được nhiều tỉnh, thành trong nước và Ban cán sự Đảng ngoài nước đón nhận như một bộ tài liệu vô cùng quan trọng phục vụ cuộc vận động trong kiều bào Việt Nam ở nước ngoài.
Bên cạnh đó, Bảo tàng cũng chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng (báo chí, truyền hình) giới thiệu về tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh với các chuyên mục: Theo dòng lịch sử, Hành trình văn hoá, Phổ biến kiến thức, Giáo dục học đường… Đây cũng là việc làm thường xuyên của Bảo tàng (mỗi năm hơn 10 chương trình được phát sóng). Bảo tàng còn phối hợp với các cơ quan, tổ chức, đơn vị như: Ban Tuyên giáo Trung ương, Đài Truyền hình Việt Nam, các công ty truyền thông... xây dựng phim và đĩa CD phát trên các kênh của Truyền hình Việt Nam về Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và cung cấp nhiều thông tin, tài liệu cho các cơ quan, đơn vị, cá nhân đến Bảo tàng nghiên cứu, học tập chuyên đề tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Để những câu chuyện kể về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đến được với bà con vùng sâu, vùng xa chưa có điều kiện xem truyền hình và kiều bào Việt Nam ở xa Tổ quốc, Bảo tàng đã phối hợp với Đài Tiếng nói Việt Nam, cung cấp và trực tiếp đọc trên đài 65 câu chuyện về tấm gương đạo đức Bác Hồ, phát trên sóng phát thanh toàn quốc.
Góp phần phục vụ các đợt sinh hoạt chính trị, Bảo tàng đã cử cán bộ nói chuyện về bốn chuyên đề học tập tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với nhiều cơ quan, đơn vị, trường học và một số cơ sở Đảng ở nước ngoài. Xác định sách báo là một trong những phương tiện tuyên truyền hiệu quả nhất, Bảo tàng đặc biệt chú trọng đến công tác xuất bản, riêng trong cuộc vận động này có biên soạn 13 đầu sách giới thiệu về tấm gương đạo đức của Bác. Trong đó có những cuốn như: Học tập tấm gương đạo đức Bác Hồ, Chuyện kể dọc đường cách mạng, Bác Hồ với giáo dục... được bạn đọc đón nhận, đánh giá cao.
Là địa chỉ đỏ cho cuộc thi kể chuyện tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong toàn quốc, Bảo tàng đã đón tiếp, cung cấp tư liệu, hướng dẫn, giúp đỡ nhiều cơ quan, tỉnh, thành tổ chức thi và đạt được nhiều giải cao trong các cuộc thi. Bảo tàng Hồ Chí Minh cũng là địa điểm nhiều cơ quan, đơn vị, trường học trong nước và đặc biệt là Ban cán sự Đảng ngoài nước chọn làm nơi tổ chức cuộc thi Kể chuyện tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Từ đây, những câu chuyện về một con người “Hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân” đã thực sự đi vào lòng người và có sức lan toả vô cùng rộng lớn trong mọi tầng lớp nhân dân.
Bên cạnh việc phát huy cao độ những giá trị di sản Hồ Chí Minh phục vụ nhiệm vụ chính trị theo Chỉ thị 06/CT-TW của Bộ Chính trị, cán bộ, đảng viên, viên chức, người lao động của Bảo tàng cũng đã thực sự bước vào cuộc vận động. Đảng uỷ cơ quan chỉ đạo và phối hợp tốt với chính quyền, đoàn thể, tổ chức cho các chi bộ, phòng chuyên môn thảo luận từng chuyên đề học tập, từ đó đề ra những nhiệm vụ cụ thể phù hợp với chức năng của mỗi phòng. Để hiểu rõ hơn nội dung cuộc vận động, Bảo tàng đã tổ chức nhiều buổi nói chuyện, thảo luận theo 4 chuyên đề học tập cho cán bộ, viên chức, người lao động và đã thực sự tạo ra những đợt sinh hoạt chính trị sôi nổi trong toàn cơ quan. Ngay từ những ngày đầu tiên của cuộc vận động, Bảo tàng đã tổ chức cuộc thi Kể chuyện tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh với tên gọi “Câu chuyện nhỏ bài học lớn” trong toàn Đảng bộ. Cuộc thi đã được Đảng uỷ khối các cơ quan TW chọn làm thí điểm cho hơn 70 cơ sở Đảng trong toàn khối về dự, rút kinh nghiệm tổ chức. “Câu chuyện nhỏ bài học lớn” đã thành công tốt đẹp, với nhiều câu chuyện được chọn lọc về tấm gương đạo đức sáng ngời của Bác, đã thực sự gây xúc động cho người nghe…
Qua 40 năm xây dựng và trưởng thành, đặc biệt trong 4 năm thực hiện cuộc vận động Học tập làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, với tinh thần phấn đấu liên tục, các cán bộ, đảng viên, viên chức, người lao động của Bảo tàng Hồ Chí Minh luôn giữ vững vai trò tiên phong trong việc đưa di sản Hồ Chí Minh vào cuộc sống với nhiều hoạt động phong phú, đa dạng và hiệu quả. Bảo tàng Hồ Chí Minh đã thật sự là một trong những trung tâm văn hoá lớn tuyên truyền tư tưởng tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cũng như giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ trẻ Việt Nam, góp phần quan trọng trong việc bồi dưỡng con người mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam ngày càng “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Dòng cảm tưởng của Tổng thống Ấn Độ Venkataraman, trong một lần đến thăm Bảo tàng Hồ Chí Minh, đã tiếp tục khẳng định giá trị di sản tư tưởng văn hoá Hồ Chí Minh và hiệu quả hoạt động của Bảo tàng trong những năm qua “Niềm vinh dự lớn đối với tôi là được tham quan Bảo tàng Hồ Chí Minh nơi tưởng nhớ một con người mà cuộc đời đã trở thành huyền thoại…di sản của Người sống mãi và tiếp tục là nguồn cổ vũ cho hàng triệu con người trên thế giới”.
Dương Thị Hoài Linh